ایزو 37000؛ اولین استاندارد بین المللی برای حکمرانی شرکتی
ISO 37000:2021 یک استاندارد بینالمللی است که برای حکمرانی سازمانها و شرکتها طراحی شده است. این استاندارد ابزارها و رویکردهای مورد نیاز برای ایجاد یک ساختار حکمرانی مؤثر را فراهم میکند، حکمرانی سازمانی به عنوان یک موضوع بحرانی در دنیای کنونی، در قلب توجهات مدیران و سازمانها قرار دارد. سازمانها اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند اطمینان از تواناییشان برای سازگاری با تحولات جهانی و سازمانی و مقابله با چالشهای مختلف هستند.
حکمرانی شرکتی مؤثر، نه تنها باعث افزایش اعتماد و اعتبار سازمان میشود، بلکه کمک به بهبود عملکرد تجاری و پایداری اجتماعی و محیطی نیز میکند. استفاده از استاندارد ISO 37000، که توسط کارشناسان بینالمللی در بیش از 70 کشور توسعه یافته است، به سازمانها امکان میدهد تا یک چارچوب مشترک برای حکمرانی مؤثر برقرار کنند و به چالشهای روزمره کسبوکار خود پاسخ مناسبی دهند.
| مشخصات کلیدی ISO 37000 | |
| دامنه: | 2016-2017. |
| توسعه: | 2017-2021. |
| کشورهای درگیر: | 77 کشور. |
| رابطهای درگیر: | 24 رابط در توسعه آن شرکت داشتند 1500 نظر منحصر به فرد توسط WG1 حل شد. |
| تایید: | راینهایی 100% تایید شد و تمامی 164 کشور عضو ISO فرصت رای دادن داشتند. |
| انتشار: | استاندارد در 14 سپتامبر 2021 منتشر شد. |
برخی از گروههای استاندارد ایزو:
ISO (سازمان بین المللی استاندارد) استانداردهای مختلف را بر اساس موضوع یا نوع سازمانی که برای آن اعمال میشود، گروهبندی میکند. به عنوان مثال:
| سری استاندارد | توضیح |
| ISO 9000 | استانداردهای مرتبط با مدیریت کیفیت هستند. آنها چارچوبی را برای سازمانها فراهم میکنند تا اطمینان حاصل کنند که محصولات و خدمات آنها به طور مداوم نیازهای مشتری و استانداردهای نظارتی را برآورده میکنند. |
| ISO 14000 | استانداردهای مرتبط با مدیریت محیط زیستی هستند. آنها راهنمایی میکنند که چگونه سازمانها میتوانند تأثیر خود را بر محیط زیست به حداقل برسانند و از مقررات پیروی کنند. |
| ISO 27000 | استانداردهای مرتبط با مدیریت امنیت اطلاعات هستند. آنها راهنمایی میکنند که چگونه سازمانها میتوانند اطلاعات حساس خود را از دسترسی، استفاده، افشا، اختلال، اصلاح یا تخریب غیرمجاز محافظت کنند. |
| ISO 45000 | استانداردهای مرتبط با مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی هستند. آنها راهنمایی میکنند که چگونه سازمانها میتوانند خطرات ایمنی و سلامت محیط کار را شناسایی و مدیریت کنند، تا از آسیبها و بیماریهای ناشی از کار جلوگیری کنند. |
| ISO 37000 | دستورالعملهایی را برای حاکمیت(حکمرانی) سازمانها با تمرکز ویژه بر حاکمیت اخلاقی ارائه میکند. |
مروری بر سری استاندارد ISO 37000
ISO 37000 سری نسبتاً جدیدی از استانداردها است که توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) در سال 2021 معرفی شد. سری ISO 37000 دستورالعملهایی را برای اداره سازمانها با تمرکز ویژه بر حاکمیت اخلاقی ارائه میدهد. این سری از استانداردها شامل موارد زیر است:
| ISO 37001 | سیستمهای مدیریت ضد رشوه خواری: این استاندارد راهنماییهایی را در مورد استقرار، اجرا، نگهداری، بازنگری و بهبود سیستم مدیریت ضد رشوه در یک سازمان ارائه میکند. |
| ISO 37002 | سیستمهای مدیریت افشاگری: این استاندارد راهنماییهایی را در مورد ایجاد، پیادهسازی، نگهداری، بازنگری و بهبود سیستم مدیریت افشاگری در یک سازمان ارائه میدهد. |
| ISO 37003 | راهنمایی برای مدیریت ریسک قانونی مرتبط با رشوه: این استاندارد راهنماییهایی را در مورد چگونگی شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسکهای قانونی مرتبط با رشوه ارائه میدهد. |
| ISO 37004 | راهنمای نظارت و سنجش اجرای سیستم مدیریت ضد رشوه خواری: این استاندارد راهنماییهایی را در مورد نحوه نظارت و سنجش اثربخشی سیستم مدیریت مبارزه با رشوه توسط سازمانها ارائه میدهد. |
به طور کلی، مجموعه ایزو 37000 با ارائه دستورالعملهایی برای پیشگیری از رشوه و مدیریت خطرات قانونی و همچنین ارائه پشتیبانی از افشاگران، هدف آن ارتقای حاکمیت اخلاقی در سازمانها است.
استاندارد ISO 37000 طیف وسیعی از موضوعات مرتبط با حاکمیت شرکتی از جمله نقشها و مسئولیتهای هیئت مدیره و مدیریت ارشد، ایجاد خط مشیها و رویههای مؤثر، مدیریت ریسک و اندازهگیری و ارزیابی عملکرد را پوشش میدهد.
این استاندارد بر اهمیت رفتار اخلاقی و نیاز سازمانها برای اقدام در جهت بهترین منافع ذینفعان خود تاکید میکند و چارچوبی را برای سازمانها فراهم میکند تا شیوههای حاکمیتی خود را ارزیابی کرده و آنها را در طول زمان بهبود بخشند.
مزایای اجرای استاندارد ISO 37000
ایزو 37000 یک استاندارد داوطلبانه است، اما سازمانهایی که آن را اتخاذ میکنند میتوانند از شفافیت، مسئولیتپذیری و اعتماد بهتر با ذینفعان خود بهره ببرند. همچنین میتواند به سازمانها کمک کند تا ریسک را به طور مؤثرتری مدیریت کنند و تصمیمات بهتری بگیرند. سازمانها از پیادهسازی استاندارد ISO 37000 به طرق مختلف سود میبرند:
- بهبود شیوههای حکمرانی:
اجرای استاندارد ISO 37000 به سازمان کمک میکند تا یک چارچوب حاکمیتی قوی و مؤثر ایجاد کند. این شامل نقشها و مسئولیتهای مشخص، سیاستها و رویههای مؤثر و شیوههای مدیریت ریسک بهبود یافته است.
- افزایش شفافیت و پاسخگویی:
استاندارد ISO 37000 بر اهمیت شفافیت و پاسخگویی در حاکمیت شرکتی تأکید دارد. با اجرای این استاندارد، سازمان تعهد خود را به رفتار اخلاقی و پاسخگویی به ذینفعان، از جمله شهروندان، سرمایهگذاران و تنظیمکنندهها نشان میدهد.
- ارتقا شهرت:
یک چارچوب حاکمیتی قوی میتواند به ارتقای شهرت یک سازمان کمک کند. با اجرای استاندارد ISO 37000، سازمان به عنوان یک سازمان خوب اداره شده و مسئولیتپذیر دیده میشود که میتواند به ایجاد اعتماد و اطمینان با ذینفعان کمک کند.
- بهبود تصمیمگیری:
شیوههای حاکمیتی مؤثر میتواند به سازمانها کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند. استاندارد ISO 37000 رهنمودهایی را در مورد مدیریت مؤثر یک سازمان از جمله مدیریت ریسک، اندازهگیری و ارزیابی عملکرد و فرآیندهای تصمیم گیری ارائه میدهد.
- انطباق با استانداردهای بین المللی:
اجرای استاندارد ISO 37000 به سازمان کمک میکند تا با بهترین شیوههای بین المللی برای حاکمیت شرکتی مطابقت داشته باشد. این میتواند به ویژه برای سازمانهایی که در یک محیط جهانی فعالیت میکنند مهم باشد، زیرا میتواند تعهد به رعایت بالاترین استانداردهای حکمرانی را نشان دهد.
مشارکت ISO 37000 در پیشبرد اهداف توسعه پایدار(SDGs)
ISO 37000، به عنوان استانداردی برای حاکمیت شرکتی، میتواند به چندین مورد از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) کمک کند. برای نمونه:
 | برابری جنسیتی – با الزام شرکتها به شناسایی و رسیدگی به موضوعات تنوع جنسیتی و شمول در شیوههای حاکمیتی خود، ISO 37000 میتواند به ارتقای برابری جنسیتی در محیط کار کمک کند. |
 | کار شایسته و رشد اقتصادی – ISO 37000 میتواند به شرکتها کمک کند تا شیوههای حاکمیتی خود را بهبود بخشند، که میتواند منجر به اقدامات تجاری پایدارتر و اخلاقیتر شود و در نهایت از رشد اقتصادی پایدار حمایت کند. |
 | مصرف و تولید مسئولانه – با ترویج شفافیت، مسئولیت پذیری و رفتار اخلاقی، ISO 37000 میتواند به شرکتها کمک کند تا زنجیرههای تامین پایدارتری ایجاد کنند و اثرات محیط زیستی آنها را کاهش دهند. |
 | صلح، عدالت و نهادهای قوی – ISO 37000 میتواند به ارتقای نهادهای شفاف و پاسخگو و همچنین فرآیندهای تصمیم گیری مؤثر، پاسخگو و فراگیر کمک کند. |
اصول و اجرای ISO 37000
دستورالعمل ISO 37000 حکمرانی خوب را در یازده موضوع حیاتی این گونه بیان میکند:
| 1.هدف | 2.مدل ارزش | 3.استراتژی |
| 4.نظارت | 5.جوابگویی | 6.تعامل ذینفعان |
| 7.راهبری | 8.دادهها و تصمیم گیریها | 9.حاکمیت ریسک |
| 10.مسئولیت اجتماعی | 11.دوام و عملکرد در طول زمان | |
پس از پیادهسازی ISO 37000، اسناد زیر تهیه میشود:
- کتابچه راهنمای حکمرانی شرکتی:
این راهنما یک سند جامع است که خط مشیهای حاکمیتی، اهداف، چارچوبها و رویههایی را که سازمان برای اطمینان از حکمرانی مؤثر دنبال میکند، تشریح میکند.
- چارچوب حکمرانی:
این سند ساختار حاکمیتی سازمان را شامل نقشها و مسئولیتهای هیئت مدیره، مدیریت اجرایی و سایر ذینفعان کلیدی نشان میدهد.
- سیاستهای حکمرانی:
اینها خطمشیهای فردی هستند که حوزههای خاصی از حکمرانی شرکتی مانند مدیریت ریسک، کنترلهای داخلی، اخلاق و انطباق، و حاکمیت هیئت مدیره را پوشش میدهند.
- منشور کمیته:
این اسناد هدف، ترکیب، نقشها، مسئولیتها و روشهای عملیاتی کمیتههای مختلف که از ساختار حکمرانی حمایت میکنند، مانند کمیته حسابرسی، کمیته جبران خسارت، و کمیته نامزدها را مشخص میکند.
- قراردادهای سطح خدمات (SLA):
این اسناد انتظارات و اهداف عملکرد را برای هر بخش یا قسمت در سازمان و همچنین فرآیندها و مسئولیتهای ارائه خدمات به ذینفعان داخلی و خارجی را تعریف میکنند.
- شاخصهای عملکرد:
اینها معیارهایی هستند که برای اندازه گیری اثربخشی سیستم حکمرانی شرکتی و پیگیری پیشرفت در طول زمان استفاده میشوند. آنها میتوانند شامل معیارهایی مانند تنوع هیئت مدیره، اثربخشی مدیریت ریسک و فرهنگ اخلاقی باشند.
ترجمه فارسی استاندارد ISO 37000
با همکاری کمیسیون حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی و مرکز پژوهشهای اتاق ایران، ترجمه استاندارد ISO 37000 بهعنوان اولین و تنها استاندارد حوزه حاکمیت شرکتی منتشر شده است. این راهنما برای هیاتمدیرهها، بخشهای مدیریتی و همچنین افرادی که به دنبال دستیابی به موفقیت و تحقق هدف سازمانی خود هستند، راهنماییهایی ارائه میدهد. برای دسترسی به نسخه فارسی این استاندارد بر روی لینک استاندارد ایزو 37000 در پایگاه خبری اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران کلیک کنید.
