مد پایدار، افسانه یا واقعیت!

صنعت پوشاک و مد مانند اکثر صنایع، در تلاش به سمت توسعه پایدار و سازگاری با محیط زیست است، اما آیا این تلاش کافی بوده؟ روش­هایی مانند بازیافت، فروش­ مجدد، اجاره لباس، استفاده مجدد و تعمیر لباس­های کهنه تا چه میزان موثر بوده است؟ بیش از 20 سال است که این صنعت در تحقق تعهدات محیطی زیستی خود ناتوان بوده پس به تنهایی تلاش­های فردی ما برای مقابله با بزرگترین چالش قرن، تغییرات آب وهوایی کافی است!؟ به عنوان مثال تولید پیراهن و کفش در 25سال گذشته 2 برابر شده­است که بطور میانگین ¾ این مقدار سوزانده و یا به عنوان زباله دفن می­شوند. افزایش تولید به همراه رشد تقاضای مصرف کنندگان برای دستیابی به پوشاک ارزان وسریع و همچنین استفاده از مواد تجزیه ناپذیر برپایه نفت یکی از علل کاهش پایداری این صنعت هستند. پس مد پایدار افسانه است!؟

تاثیرات زیست محیطی صنعت پوشاک

تاثیر منفی زیست محیطی این صنعت قابل اندازه­ گیری نیست اما بدون شک غیرقابل چشم پوشی است. جهانی شدن تجارت باعث شده تا بسیاری از شرکت­ ها در سطح جهانی گسترده شوند و زنجیره تامین و تولید پیچیده­ای داشته باشند. تعداد شرکت­ هایی که کارخانه ­های تولیدی دارند روز به روز کمتر شده و اکثر شرکت ­ها تولید محصولات خود را به کشورهای دیگر می­ سپارند. لیندا گریر دانشمند و فعال محیط زیست می­گوید: “تعداد بسیار کمی از برندها هستند که میدانند کالاهایشان از کجا تامین می­ شود و حتی تعداد کمتری از آنان برای کاهش اثرات کربن با تامین کنندگان روابط فعال ایجاد کرده ­اند.” همین عدم شفافیت باعث می­ شود سهم این صنعت از انتشار کلی کربن در جهان بین 4% تا 10% تخمین زده شود.

مطالعه بیشتر: تعریف ۵ استاندارد و چارچوب گزارش نویسی پایداری

مایکل استنلی جونز، یکی از دبیران اتحادیه سازمان ملل متحد برای مد پایدار، می‌گوید: «تمایل به فروش بیشتر و ترغیب مصرف‌کنندگان به خرید بیشتر، هنوز در DNA صنعت وجود دارد. لباس ها عمر بسیار کوتاهی دارند و به زباله دانی ختم می شوند.» سرعت این تردمیل لذت بخش همچنان به طور تصاعدی در حال افزایش است. پنج سال پیش گزارش شد که زمان تولید کوتاه‌تر به علت پیشرفت تکنولوژی و سیستم‌های تجاری جدید به برندها امکان می‌دهد خطوط تولید بیشتری معرفی کنند. ZARA هر سال 24 مجموعه لباس جدید معرفی می ­کند وH&M  هرسال 12 تا 16 مجموعه ارائه می ­دهد و هر هفته آنها را بروزرسانی می­کند. این شتاب و اشاعه به ­روز بودن یک تلاش دائمی برای بازگرداندن مصرف کنندگان به سایت ها و فروشگاه­ های هر شرکت می ­باشد.

حتی همین میزان از شتاب در زمانی که شما این مطلب را می­ خوانید قدیمی و آرام به نظر می­ رسد. به عنوان مثال شرکت shein، یکی از سریعترین شرکت­ های تجارت الکترونیک درحال رشد درجهان است که در زمینه مد فعالیت می­کند و بیشترین ترافیک وب را به خود اختصاص داده است. قیمت­ و تنوع محصولات این فروشگاه باعث شده تا برندهایی مانند ZARA و H&M گران و از مدافتاده به نظر برسند. این تنوع و قیمت ­ها باعث شده تا به مواد اولیه ارزان و در دسترس تر از مواد طبیعی روی آورده شود که در نتیجه، مصرف پلی­استر بیشتر و به الیاف مصنوعی شماره یک جهان تبدیل شده است و اکنون بیش از نیمی از کل تولید الیاف جهانی را تشکیل می دهد. پلی­استر از منابع تجدید ناپذیر مشتق شده است، به مقدار زیادی انرژی برای استخراج و پردازش نیاز دارد و آلاینده­ های قابل توجهی را وارد محیط زیست می ­کند.

مطالعه بیشتر: بسته بندی های دوست دار محیط زیست، صنایع آرایشی و بهداشتی چگونه می توانند به مسؤلیت اجتماعی خود عمل نمایند؟

مد پایدار موثرتر

صنایع اقدامات زیادی برای حرکت در این مسیر داشتند اما با بازنگری در 4 حوزه می توان میزان  اثربخشی این تلاش ­ها را بیشتر کرد.

1.شفافیت

امروزه شرکت­ های مد گزارش عملکرد خود را به سازمان­ های جهانی و مطبوعات اعلام  می­ کنند اما هنوز هیچ اطلاعات دقیقی از انتشار کربن کمپانی­ ها و مراکز تولیدی آنها که اکثرا برون سپاری هستند وجود ندارد. نیاز به یک چهارچوب و استاندارد برای بررسی کمپانی ­ها بیش از پیش احساس می­شود.

2.بازیافت

شاید بیش از حد این واژه به گوش شما رسیده باشد و صنعت از این اصطلاح اشباع شده است. اما واقعیت نشان می دهد تنها 1 درصد از کل تولیدات صنعت مد بازیافت می شوند.مهم ترین عوامل بازدارنده، محدودیت ­های تکنولوژی بازیافت، تولید و تنوع زیاد محصولات و بی­ کیفیت بودن مواد بازیافتی هستند.

3.مواد زیست پایه

محققان به دنبال مواد جایگزین برای مواد متداول مانند پلی­استر هستند. بسیاری از این مواد به راحتی در طبیعت تجزیه می­شوند و همچنین تمام کیفیت و زیبایی مواد پیشین را دارند. اما متاسفانه هزینه­ های سرمایه­ گذاری اولیه و مقاومت صنایع در برابر تغییرات باعث می ­شود هنوز تمایل به مواد نفتی ارزان و دسترس بیشتر باشد با وجود اینکه هزینه ­های اجتماعی این اتفاق خیلی بیشتر است و آینده زمین ما را به خطر می­اندازد.

4.مدل­ های جدید تجارت

زندگی در سیاره­ای با منابع محدود به ما القا می­کند که باید به فکر توسعه مدل­ های جدید تجارت در صنعت مد باشیم تا امانتی که در اختیار ما قرار دارد به آیندگان منتقل کنیم. اکثر این مدل­ ها سعی دارند استفاده از منابع خام را کاهش و طول عمر محصولات را افزایش دهند اما آیا در صنعت مد هم اینگونه است؟

مطالعه بیشتر: توسعه پایدار و اهداف ۱۷ گانه آن چیست و چه اهمیتی دارند؟

 

فروش مجدد

فروش مجدد اصطلاح جدیدی نیست. فروش در مراکز خیریه و فروشگاه­ ها از دیرباز وجود داشته است و حتی فروش این مجموعه ­ها از مراکز فروش آنلاین پوشاک دست دوم بیشتر است. اما اکثر مراکز کالاهایی که به آنها ارائه می­شود را به دلیل قیمت­ و کیفیت پایین و از مد افتاده بودن رد می­کنند. غم انگیز است که با توجه به تبلیغ­ های زیادی که در این زمینه می­شود در 10 سال گذشته بطور میانگین کمتر از 0.01 درصد  کاهش  انتشار کربن سهم فروش مجدد بوده ­است.

اجاره لباس

پیشگام  در اجاره مد شرکت Rent the runway است. به گفته جنیفر هیمن مدیرعامل این شرکت “چشم انداز این بود که اشتراک گذاری را می­ توان تا کمد گسترش داد.” این مجموعه و سایر خدمات اجاره­ ای بطور پیوسته مزایای زیست محیطی را ترویج می­کنند. اما تحقیقات نشان می­دهد که این روش راه حل نهایی مد پایدار نیست و در مقایسه با خرید پوشاک جدید تنها 3 درصد از دی­اکسیدکربن کاسته است.

درحالی که این مدل­ های جدید به دنبال جذب سرمایه هستند هنوز مشخص نیست که در بازار کسب و کار دوام داشته باشند. برای مثال شرکت Rent the runway  پس از گذشت بیش از 10 سال از راه اندازی، در سال گذشته نزدیک به 48 میلیون دلار از درآمد خودرا از دست داده است.

چه می­توان کرد؟

پیش­بینی ­ها نشان می­دهد که صنعت مد در دهه آینده به رشد خود ادامه خواهد داد و از تمام عوامل شتاب دهنده آن بیش از دستاوردهای مرتبط با مواد سازگار با محیط زیست و مدل‌های تجاری جدید تأثیر خواهد گرفت و در نتیجه باعث تشدید تعدادی از چالش های زیست محیطی دیگر از جمله کمبود آب و رشد میکروپلاستیک­ها می­شود. پس چه کاری می ­توان انجام داد؟

دست کشیدن از پایداری!

کم کردن ناپایداری به معنی پایداری نیست. شرکت‌های مد همزمان تعهد خود را به پایداری نشان می­ دهند، در حالی که با پیشنهادهای نظارتی مخالفت می‌کنند. تنها راه نجات گزارش­های پی در پی و اجباری، دقیق­تر و با جزئیات نشان دهنده پیشرفت در مسیر پایداری است.

شاخص ­های عملکرد جدید

تولید ناخالص داخلی به علت محدودیت­های زیاد هرگز به عنوان هدف کلی سیستم در نظر گرفته نشده است. برای مثال، تعداد خودروهای تولیدی را محاسبه می‌کند، اما آلایندگی‌هایی که تولید می‌کنند را محاسبه نمی‌کند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در حال سنجش یک شاخص عملکرد متفاوت با تمرکز بر “بهتر زیستن” است که شامل سرمایه اجتماعی، طبیعی، اقتصادی و انسانی است. تغییر معنای پیشرفت اجتماعی می تواند شرکت های مد را به تغییر شاخص های عملکرد کلیدی (KPI) خود نیز برانگیزد.

قوانین را بازنویسی کنید

دولت‌ها باید وارد عمل شوند تا شرکت‌ها، از جمله آن‌هایی که در صنعت مد فعالیت می‌کنند، سهم خود را به شکل جدی­تری در قبال ایجاد تأثیر منفی خود بر روی کره زمین بپردازند. آن­ها باید اثرات خارجی منفی را قیمت گذاری کنند. برای مثال، کربن و آب باید مشمول مالیات شوند تا هزینه ­های اجتماعی را نیز شامل شود. این امر استفاده از این منابع را کاهش می­دهد، منجر به نوآوری شرکت ­ها می­شود و پذیرش انرژی ­های تجدیدپذیر را تسریع می­کند. در عین حال، دولت­ها باید قانون مسئولیت توسعه یافته تولید کننده(EPR) را اتخاذ کنند. چنین قوانینی تولیدکنندگان را ملزم می­کند که هزینه­های دفع کالاهای خود را از قبل پرداخت کنند. شما چه راهکارهایی پیشنهاد می­کنید؟ آیا اکتفا به روش­های فردی و ضوابط جدید کافیست؟ آموزش چه نقشی در پایداری مد ایفا می­ کند؟ مد همیشه نشان دهنده فرهنگ جوامع بوده است، پس آیا می­توان با کمک فرهنگ به مد پایدار رسید؟

مطالعه بیشتر: صنعت مالی، شرکت های فراملی و توسعه فرهنگ مصرف پایدار و مسؤلانه

با ما در تماس باشید

برای مشورت در مورد اینکه چگونه در ندای توسعه می‌توانیم به شما کمک کنیم که ارزش‌هایتان را ارتقا دهید و با پایداری، کسب وکار خود را رونق بخشید، با ما در تماس باشید!

لینک مطلب: مجله کسب و کار هاروارد